Al vanaf het ontstaan van Woord en Daad in de jaren ’70 werkt de organisatie samen met internationale partnerorganisaties. Eén van die organisaties is CSS in Bangladesh, waarmee de samenwerking teruggaat tot de jaren ’80. Bij een bezoek aan Nederland eerder dit jaar blikken directeur Mark Munshi en voormalig Woord en Daad-directeur Jan Lock terug op dit partnerschap: ‘We zijn elkaar altijd blijven respecteren.’
In 1998 openden we een ziekenhuis in een heel afgelegen gebied. De eerste drie jaar ging het voorspoedig, maar daarna ging het financieel gezien achteruit. Na zes jaar ging het zo slecht dat het ziekenhuis gesloten moest worden. Ik was ontzettend in verwarring, dus ik begon te bidden.’ Aan het woord is Mark Munshi, directeur van partnerorganisatie CSS in Bangladesh. ‘Toen voelde ik heel sterk in mijn hart dat ik met Woord en Daad moest gaan praten. En ze zeiden: ja, we gaan jullie steunen.’
Toekomstbestendig
Jan Lock, die als voormalig directeur van Woord en Daad vele jaren met Munshi samenwerkte, reageert: ‘Die keus om het ziekenhuis te steunen was al gemaakt, samen met de vader van Mark, Paul, kort voordat ik directeur werd. Toen zagen we zelf eigenlijk al dat het een molensteen om onze hals was als we het ziekenhuis jaar in jaar uit zouden moeten ondersteunen. De enige uitweg was een toekomstbestendig plan.’ Lock schetst hoe Woord en Daad, samen met CSS, ervoor zorgde dat het project op de langere termijn zelfstandig kon functioneren, door de gebruikers zelf ook iets te laten bijdragen. ‘We voerden vanaf het begin het gesprek rond de vraag hoe we dat verder konden dragen, zodat het ziekenhuis niet alleen een gebouw zou zijn, maar ook een gezondheidsdienst voor de omgeving. Die uitdaging heeft Mark opgepakt en samen zochten
‘Ik voelde heel sterk dat ik met Woord en Daad moest gaan praten.’
– Mark Munshi
Eigen inkomsten
Jaar na jaar ondersteunde Woord en Daad het ziekenhuis en de mensen in dit afgelegen gebied. En uiteindelijk bleek het plan succesvol te zijn: sinds zeven jaar draait het ziekenhuis op eigen inkomsten. ‘Denk je eens in hoeveel dit ziekenhuis betekent in een heel arm land. Elke dag ontvangen duizenden mensen medische zorg.’ Munshi noemt het voorbeeld om te illustreren dat Woord en Daad soms tegen de stroom in durft te kiezen. Zakelijk denken is een cultuur die door de eerste directeur, Gerrit Puttenstein, in de organisatie is ingebracht, geeft Lock aan. ‘Hij stelde bijvoorbeeld de regel in dat in totaal slechts 10 procent van de inkomsten aan overhead besteed mag worden. Die lijn hebben we altijd vastgehouden.’
Elkaar verder brengen
Munshi: ‘In dit werk is het van belang dat je het met elkaar oneens kunt zijn, maar elkaar te allen tijde blijft respecteren. Dat is in de veertig jaar die we samenwerken altijd het geval geweest. Je moet bereid zijn je gedachten en waarden open met elkaar te delen.’ ‘We wisten altijd wat we aan elkaar hadden,’ reageert Lock. ‘Projecten waar we soms eerst zorgen over hadden, resulteerden uiteindelijk vaak in iets goeds. Ik denk aan het microkredietprogramma dat we samen met CSS hadden, dat ook een lastige start kende. Maar het heeft aan de basis gestaan van investeringsmaatschappij Incluvest. Ik herinner me ook dat Mark de aanzet gaf voor meer samenwerking in de regio’s. Hij zei: “Ik zit hier alleen in Bangladesh, jullie hebben ook partners in andere Aziatische landen, kunnen we geen dingen gezamenlijk oppakken?” Dus we brachten elkaar vanuit dat partnerschap in alle openheid steeds een stap verder. Uiteindelijk leidde dat tot steeds intensievere samenwerking in de regio, met alle benodigde partijen, om echt een verschil te kunnen maken.’
Positieve ontwikkelingen
‘Ik heb geen woorden om de impact te beschrijven die het werk heeft gehad,’ zegt Munshi. ‘Het heeft voor zoveel mensen iets betekend – de allerarmsten, mensen die door iedereen genegeerd werden. Woord en Daad is altijd bij ons gebleven, al bijna veertig jaar, in goede en slechte tijden. Ik ben zeer dankbaar voor de ontwikkeling die Bangladesh in de laatste decennia heeft doorgemaakt. Het denken over vrouwen is totaal veranderd, kindhuwelijken zijn sterk teruggedrongen, de kindersterfte is afgenomen en iedere nieuwe generatie is beter geschoold dan de generatie ervoor.’
Jezus’ liefde laten zien
Om de impact van het werk te illustreren, vertelt Munshi een persoonlijke ervaring: ‘In 1995 woedde een brand in een gemeenschap van zo’n 700 families. We gingen ernaartoe om noodhulp te verlenen. Een bejaarde vrouw kwam naar ons toe en vroeg: “Waarom zijn jullie, als christelijke organisatie, als enige hier?” Ik zei: “Ik ben hier omdat Jezus ons liefheeft.” In het overwegend islamitische Bangladesh kun je meestentijds niet openlijk uit de Bijbel vertellen, want dat accepteren mensen niet. Maar Jezus gaf ons de opdracht om Zijn liefde te laten zien door onze werken. En veel mensen openden hun hart voor het Woord. Dat blijft me raken.’